Netcongestie bedreigt ambities Hoorn: tijd voor keuzes en samenwerking

Fractie Tonnaer heeft zich op 8 juli 2025 tijdens een raadsinformatiesessie laten bijpraten door de gemeente Hoorn en netbeheerder Liander over de toenemende problemen op het elektriciteitsnetwerk in West-Friesland. De boodschap was duidelijk en zorgwekkend: het energienet piept en kraakt. Zonder stevig ingrijpen komt de ruimtelijke, economische én duurzame ontwikkeling van Hoorn ernstig in het gedrang.

Wat is er aan de hand?

De regio West-Friesland kampt met netcongestie: een structurele overbelasting van het elektriciteitsnet. Tijdens piekuren (dagelijks tussen 6.00 – 9.00 uur en 16.00 – 21.00 uur) is de vraag naar transportcapaciteit groter dan wat het net aankan. Dit heeft grote gevolgen voor de levering van elektriciteit aan bedrijven, instellingen en nieuwe woningbouwprojecten.

Voor grootverbruikers betekent dit dat zij niet zomaar meer aangesloten kunnen worden. De wachtlijst telt inmiddels zo’n 300 aanvragers. Bedrijven kunnen hun activiteiten niet uitbreiden of verduurzamen. Nieuwbouwprojecten, zoals de geplande woonwijk in Wognum, lopen hierdoor jaren vertraging op.

De oorzaak ligt deels bij een tekort aan technisch personeel en materialen, maar vooral bij een achterblijvende uitbreiding van het elektriciteitsnet op zowel midden- als hoogspanningsniveau. Liander en TenneT werken aan versterking van het net, maar dit kost veel tijd – naar verwachting minstens 7 tot 10 jaar.

Waar merken we het nu al?

De gevolgen van netcongestie worden inmiddels overal in Hoorn zichtbaar:
Woningbouwprojecten lopen vertraging op of zijn onzeker vanwege het gebrek aan aansluitcapaciteit.
Scholen en maatschappelijke functies krijgen geen aansluiting op het net.
Laadinfrastructuur in drukke gebieden wordt beperkt, wat de transitie naar duurzame mobiliteit vertraagt.
In de binnenstad leidt de beperkte ruimte en het behoud van erfgoed tot een complexe puzzel voor verduurzaming.
In het Eikstraatkwartier kan een maatschappelijke instelling pas na 2030 rekenen op een volwaardige aansluiting.
Energiecoöperaties zoals in Bangert & Oosterpolder ondervinden grote onzekerheid over teruglevering van opgewekte stroom.

Wat doet de gemeente?

De gemeente Hoorn erkent dat de huidige situatie vraagt om scherpe keuzes en actief regie voeren. Samen met Liander wordt gewerkt aan een visie op energieopwekking en opslag. De aanpak rust op drie pijlers:

1. Net uitbreiden: structureel investeren in de aanleg van nieuwe kabels, trafohuisjes en elektriciteitsstations.

2. Slimmer omgaan met het bestaande net: het sturen op gedrag en het programmeren van piekverbruik.

3. Programmeren en regisseren: nieuwe ontwikkelingen faseren en ruimtelijk reserveren voor toekomstige energievoorziening.

Een eerste reeks maatregelen richt zich op het beperken van piekbelasting, onder andere via:

Het stoppen of sturen van sterk belastende activiteiten.
Het afremmen van het gebruik van laadpalen tijdens piekmomenten.
Het sturen van gebruik van elektrische apparaten achter de meter.
Het niet meer plaatsen van openbare laadpalen in gebieden met netcongestie.
Een bewustwordingscampagne richting inwoners en bedrijven over de schaarste.

Daarnaast wordt gewerkt aan een integrale visie op energieopslag en -opwek, met aandacht voor ruimtelijke inpassing, solar carports, collectieve batterijopslag en zon op dak.

Wat vraagt dit van de raad en de samenleving?

Netcongestie is geen technisch probleem alleen, maar raakt aan de kern van stedelijke ontwikkeling en duurzaamheid. Willen we “Meer Stad Worden”, dan moeten we keuzes durven maken:

Waar komt de ruimte voor energie-infra?

Hoe beschermen we kwetsbaar erfgoed én verduurzamen we de binnenstad?
Hoe ondersteunen we bedrijven die vastlopen in hun energietransitie?
Hoe zorgen we dat ook mensen met een kleinere portemonnee mee kunnen in de verduurzaming?

De gemeente stelt voor om de regie steviger te nemen, onder meer door ruimtelijke reserveringen op te nemen in het omgevingsbeleid en door duidelijke spelregels op te stellen voor nieuwe initiatieven. Energie wordt hierbij een bepalende factor in planontwikkeling, vergunningverlening en communicatie.

Tot slot

Fractie Tonnaer onderstreept het belang van een eerlijke, duurzame en toekomstgerichte aanpak van deze energiecrisis. Dat vraagt om transparantie, samenwerking en het maken van prioriteiten. Netcongestie mag geen excuus worden om stil te vallen – het is juist de aanleiding om keuzes te maken die Hoorn vooruithelpen.

Zonder energie staat alles stil. Laten we nu samen zorgen dat de stad in beweging blijft.